Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi” çalışmasının 2022 yılına ait sonuçlarını açıkladı. Endeksin 2018 yılına kıyasla yüzde 1,1 artarak 0,854 seviyesine yükseldiği belirtiliyor. Bu değerle Türkiye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından belirlenen "Çok Yüksek Gelişmişlik" seviyesindeki ülkeler grubunda yer aldı.
Beşeri Kalkınma Endeksi, üç ana bileşenden oluşuyor: yaşam beklentisi, eğitim ve gelir. 2022 yılı itibariyle, Türkiye’nin yaşam beklentisi endeksi 0,882 olarak kaydedildi, ancak 2018 yılına göre yüzde 2,2’lik bir azalma görüldü. Öte yandan, eğitim endeksi yüzde 3,0 artışla 0,807, gelir endeksi ise yüzde 2,6 artarak 0,875 oldu.
Artvin’in Sıralaması
Artvin, 2022 yılında beşeri kalkınma endeksi 0,854 ile Türkiye genelinde belirli illerle birlikte sıralandı. Bu sıralama, Artvin’in kalkınma seviyesini gösteren önemli bir veri olarak öne çıkıyor. Artvin, bu sonuçla birlikte ülke genelinde yer alan 81 il arasında üst sıralarda yer aldı.
2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il Ankara oldu. 0,891 ile Ankara'yı, 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli takip etti. İzmir, 0,870 ile dördüncü sırada yer alırken, Muğla ise 0,867 ile beşinci sırada bulundu. Yalova, Eskişehir, Tekirdağ, Bolu ve Bilecik gibi iller de yüksek kalkınma endeksi değerleriyle dikkat çekerken, Artvin, 0,854 değeriyle Türkiye genelinde belirgin bir başarı sergiledi.
Beşeri Kalkınma Endeksi Nedir?
Beşeri kalkınma endeksi, bir ülkenin ya da bölgenin beşeri sermaye yeterliliğini ölçmek amacıyla Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanmaktadır. Bu endeks, yaşam beklentisi, eğitim ve gelir gibi temel göstergelere dayanarak hesaplanır ve 0 ile 1 arasında bir değer alır. Endeksin 0,8 ve üzeri olması, "çok yüksek beşeri kalkınma" seviyesini işaret ederken, 0,7 ile 0,8 arasında olması "yüksek beşeri kalkınma" anlamına gelir.
Ülkede ise bu endeks daha önce sadece ulusal düzeyde hesaplanırken, 2023 yılında TÜİK tarafından yayımlanan verilerle ilk kez il bazında da hesaplanarak resmi istatistik olarak sunulmuştur. Bu gelişme, Türkiye'nin bölgesel kalkınma stratejilerine katkı sağlayacak önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.