Geçen hafta ABD merkezli siber güvenlik şirketi CrowdStrike'ın kalite kontrol aracındaki bir hata sonucu dünyanın birçok bölgesinde küresel yazılım sorunu yaşandı. Bu sorunla birlikte birçok sektörde ciddi aksaklıklar meydana geldi.
Ulaşım başta olmak üzere çeşitli sektördeki büyük firmaların sistemlerinde Microsoft mavi ekran hatası ortaya çıkarken, Rusya ve Çin gibi ülkelerin bu sorundan çok fazla etkilenmediği görüldü.
Derlenen bilgilere göre, küresel yazılımdan etkilenmeyen ülkeler, siber güvenlikten sosyal medyaya kadar pek çok alanda kendi teknolojilerini kullanıyor. Bu alana en çok yatırım yapan ülkelerden biri olarak Rusya öne çıkıyor. Rusya 2019 yılında geçen yasa ile beraber internet ağını dünyadan tamamen bağımsız hale getirmek için Runet ismini verdiği bir projeyi başlattı.
Reuters'ın haberine göre, Rusya Runet'i ilk kez 2021 yılında test etme imkanı buldu. Testlerin amacının Runet'in dış manipülasyonlar, engellemeler ve diğer tehditler karşısında çalışma yeteneğini belirlemek olduğu belirtiliyor. Ancak testin ne kadar başarılı olduğu ile ilgili şu ana kadar bir bilgi medyada yer almadı.
Yandex'in Rusya'daki kullanım oranı yüzde 70
Rusya, internet altyapısının yanı sıra geliştirdiği uygulamalarla da dijital bağımsızlık konusunda adımlar atıyor. Rusya'nın bu kapsamda geliştirdiği dünya çapında bilinen en yaygın uygulamalardan biri olarak Yandex öne çıkıyor. Rusya'nın arama motoru Yandex, Google'a alternatif sunuyor ve e-posta, harita hizmetleri ve bulut depolama gibi birçok hizmeti kullanıcılara sunuyor.
Web trafiği analiz sitesi Statcounter verilerine göre, Rusların yaklaşık 70'i arama motoru olarak Yandex'i kullanırken sadece yüzde 29'u Google'ı kullanıyor. Arama motorlarının dünya genelindeki kullanımına bakıldığında ise Google yüzde 91, Yandex yüzde 1,44'lük kullanıma sahip.
Rusya kendi siber güvenlik ve sosyal medya uygulamalarını kullanıyor
VK, Rusya'nın popüler sosyal medya platformlarından biri olarak öne çıkıyor. Facebook'a benzer şekilde sosyal medya hizmetleri sunan VK'nın Statista verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 74 milyon kullanıcısı bulunuyor.
Rusya'nın siber güvenlik alanında da önemli şirketleri mevcut. Bu şirketler arasında en bilineni dünya çapında yaygın bir kullanıma sahip olan Kaspersky. 1997 yılında Eugene Kaspersky tarafından kurulan şirket, siber güvenlik çözümleri, antivirüs yazılımları ve diğer güvenlik ürünleri ile öne çıkıyor.
Çin'in mesajlaşmadan finans uygulamalarına kadar yerli çözümleri bulunuyor
Rusya'nın yanı sıra kendi teknolojilerini geliştiren ülkeler arasında Çin de öne çıkıyor. ABD'nin teknoloji yarışındaki en büyük rakibi konumundaki ülke, çoğu alanda kendi geliştirdiği uygulamaları kullanıyor.
Çinli teknoloji şirketi Tencent'in geliştirdiği WeChat, mesajlaşma uygulaması olarak WhatsApp'ın alternatifi olarak vatandaşlarına sunuyor. Mesajlaşma özelliğinin yanı sıra bu uygulamada mobil ödeme, oyun, alışveriş, taksi çağırma gibi birçok hizmet de yer alıyor. Uygulamanın 1 milyardan fazla aktif kullanıcısı mevcut.
Ödeme sistemlerinde de kendi çözümlerini kullanan ülkede, mobil ödeme ve dijital cüzdan hizmeti sunan yerli firma Alipay'in çözümleri yaygın olarak tercih ediliyor. Alışveriş yapma, fatura ödeme, para transferi gerçekleştirme, kredi başvurularını yönetme imkanı sunan uygulama 1 milyardan fazla kişi tarafından kullanılıyor.
Google yerine Baidu, Twitter yerine Weibo
Dünyanın teknoloji devlerinden Çin'in, arama motoru olarak geliştirdiği yerli alternatif ise Baidu. "Çin'in Google'ı" olarak nitelendirilebilecek olan bu uygulama, harita servisleri gibi birçok hizmeti de kullanıcılarına sunuyor.
Çin'in sosyal medya alanında birçok uygulaması bulunuyor. Twitter'a benzer bir yapıda hizmet veren Weibo, tüm dünyada yoğun olarak kullanılan TikTok Çin'in öne çıkan platformları olarak gösterilebilir. TikTok'un, global ölçekte 1,5 milyardan fazla aylık aktif kullanıcısı buluyor. Uygulamanın Çin'e özel versiyonu Douyin ise 750 milyondan fazla aylık aktif kullanıcı sayısına sahip.
Ülkede yerli işletim sistemi tarafında da çalışmalar yapılıyor. Çin'in Kylin işletim sistemi, ordu ve hükümet başta olmak üzere kritik altyapılarda tercih ediliyor. Kylin'in daha da geliştirilmesi için açık kaynak kodlu "openKylin" işletim sistemi geçen yıl kullanıma sunuldu.
Çin, siber güvenlik çözümleriyle dünyada en büyük ikinci pazar
Akıllı telefondan tablete birçok teknoloji ürünü geliştiren dev şirketlerin de bulunduğu ülkede, bu ürünlere yönelik yerli işlemcilerden sistem arayüzlerine kadar birçok yerli teknoloji de geliştiriliyor.
Siber güvenlik alanında da çok sayıda yerli çözümün bulunduğu Çin, siber güvenlik pazar büyüklüğü açısından dünyada ABD'nin ardından ikinci sırada yer alıyor.
Bu teknolojilerin yanı sıra telekomünikasyon ekipmanları alanında da Huawei ve ZTE gibi dünyada öne çıkan şirketlere ev sahipliği yapan Çin'de, yerli çözümlerle 5G teknolojilerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda da yoğun çalışmalar yürütülüyor.
Ülkeler geliştirdiği bu yerli çözümlerle, tekelleşmenin olduğu teknoloji alanlarında bağımsızlıklarını sağlayıp, küresel teknik aksaklıklardan daha az etkileniyor. Kendi sistemlerinde yaşanacak teknik problemlere de daha hızlı müdahale etme imkanı buluyor.