ABD yönetiminin tarifelere ilişkin adımları ve bunların ekonomi üzerindeki olası etkileri, piyasalarda en büyük belirsizlik kaynağı olmayı sürdürüyor.
Trump'ın, ABD'nin bazı ticaret ortaklarına yönelik tarifeleri 90 gün süreyle askıya almasına rağmen, Çin ile "tarife düellosu"nu sürdürmesi, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki restleşmenin nereye varacağına dair soru işaretlerini derinleştiriyor.
Öte yandan, dünya genelinde enflasyonla mücadele devam ederken, tarifelerin küresel büyümeyi baskılaması ve durgunluk endişelerini artırması, yatırımcıları güvenli liman arayışına yöneltiyor.
Analistler, Trump'ın, Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri ertelemesiyle resesyon endişelerinin hafiflediğini ancak sona ermediğini söyledi.
ABD'de enflasyonda yavaşlama olmasına karşın tarifelerin etkilerinin daha sonra görülebileceğini aktaran analistler, nisan ayına ilişkin enflasyonun hızlanabileceğine dair öngörülerin öne çıktığını kaydetti.
Çin ile bir anlaşma yapabilmeyi çok isteriz
Bu gelişmelerle birlikte, dün, Beyaz Saray, Çin'e uygulanacak tarife oranına açıklık getirdi. Beyaz Saray, toplam tarife oranının fentanil krizi dolayısıyla uygulananlar dahil edildiğinde yüzde 145'e ulaştığını bildirdi.
Trump ise kabine toplantısında, Çin'in uzun süre gümrük tarifeleri dolayısıyla ABD'den çok faydalandığını öne sürerek, "Çin ile ne olacağını göreceğiz, (onlarla) bir anlaşma yapabilmeyi çok isteriz." dedi.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile doğrudan görüşme yapıp yapmayacağıyla ilgili soruya net yanıt vermeyen Trump, Pekin ile temasa her zaman açık olduklarının mesajını verdi.
2020'den bu yana ilk kez TÜFE'de aylık bazda azalış görüldü
ABD'nin tarife adımlarının ülkede enflasyonist baskıları canlandıracağına dair endişeler hala devam ederken, ABD'de dün açıklanan veriler enflasyonun hız kesmeye devam ettiğini gösterdi.
Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,1 azalırken, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Böylelikle, Mayıs 2020'den bu yana ilk kez TÜFE'de aylık bazda azalış görüldü. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de martta aylık yüzde 0,1 ve yıllık 2,8 ile beklentilerin altında arttı.
ABD federal hükümetinin bütçe açığı, martta geçen yılın aynı ayına kıyasla yaklaşık yüzde 32 azalarak 161 milyar dolara geriledi.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin de açıklamaları takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, tarifelerin stagflasyonist bir şok olduğunu, Fed'in fiyat istikrarı ve maksimum istihdam hedeflerini karşı karşıya getirdiğini ifade etti.
Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, beklenenden daha yüksek tarifelerin büyük olasılıkla hem işsizliği hem de enflasyonu artıracağını aktarırken, Boston Fed Başkanı Susan Collins da büyük gümrük vergilerinin yakın vadede enflasyonu kesin yükselteceğini ve büyümeyi baskılayacağını söyledi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in yılın ilk faiz indirimi haziran ayında yapacağına ilişkin tahminler güçlenirken, Bankanın yıl genelinde toplamda 4 faiz indirimine gideceği fiyatlanıyor.
Bu gelişmeler ışığında ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,44'e yükselirken, 2 yıllık ve 5 yıllık tahvil faizlerinde gerileme oldu.
Dolar endeksi yaklaşık 2 yılın en düşüğünde
ABD'de büyüme endişeleri ve yakın zamanda enflasyonun yeniden yükseleceğine dair kaygılar, ABD ekonomisine güvenin azalması ve dolar endeksinde gerilemeye sebep olurken, Japon Yeni ve İsviçre Frangına yönelimi güçlendirdi.
Dolar/yen paritesi yüzde 1 değer kaybıyla 143,1'e gerileyerek Eylül 2024'ten bu tarafa en düşük seviyesini gördü. İsviçre frangı da, dolar karşısında 2011'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Dolar endeksi Temmuz 2023'ten bu yana ilk kez 100'ün altını test ederken, şu sıralarda yüzde 0,3 düşüşle 100,1'de bulunuyor.
Artan küresel risklerin etkisiyle güvenli liman özelliği pekişen altının ons fiyatı ise rekor seviyelerde işlem görmeye devam ediyor. Son 3 iş gününde de yükselen altının ons fiyatı 3 bin 220 dolara çıkmasının ardından, 3 bin 213 dolarda dengelendi.
Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,6 azalışla 62,9 dolar seviyesinde bulunuyor.
New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 3,46, Nasdaq endeksi yüzde 4,31 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,50 değer kaybetti. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif seyirle başladı.
Avrupa borsalarında "müzakare" dopingi
Avrupa borsalarında dün tarifelerin ertelenmesi yönündeki haber akışı gerilimlerin azalacağına yönelik iyimserlikler pay piyasalarını desteklerken, gözler bugün Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın konuşmasına çevrildi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen dün sosyal medya hesabından, Trump'ın, Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasının ardından, paylaşımda bulundu.
Trump'ın, tarifeler konusundaki açıklamalarını dikkate aldıklarını ve müzakerelere bir şans vermek istediklerini vurgulayan von der Leyen, "Üye ülkelerimizin güçlü desteğini gördüğümüz AB karşı önlemlerinin kabulünü tamamlarken bunları 90 gün süreyle askıya alacağız." ifadelerini kullandı.
Müzakerelerin tatmin edici sonuç ortaya çıkarmaması halinde karşı önlemlerin devreye gireceğini bildiren von der Leyen, "Daha fazla karşı önlem için hazırlık çalışmaları devam ediyor. Bütün seçenekler masada." değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, AB ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) serbest ticaret anlaşması müzakerelerine başlama kararı alması da yatırımcı iştahının artmasında etkili oldu.
Dün, Almanya'da DAX 40 yüzde 4,53, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,83, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 3,04 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 4,72 değer kazandı. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir seyirle başladı.
Çin'den ticareti hızlandırma adımları
Asya borsalarında karışık bir seyir hakimken, bölgede ABD ile Çin arasındaki tarife restleşmelerine ilişkin gelişmeler yakından takip ediliyor.
ABD'nin Çin'e yönelik uygulanan tarifelerin aslında yüzde 145 olduğunu bildirmesinin ardından Çin hükümetinin küresel ticareti canlandırmak amacıyla görüşmelerde bulunması piyasalarda olumlu karşılandı.
Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, AB Komisyonunun Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic ve ASEAN dönem başkanı Malezya'nın Yatırım, Ticaret ve Sanayi Bakanı Tengku Zafrul Aziz ile görüşmeler yaptı.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Vang, AB Komisyonu Üyesi Sefcovic ile yaptığı video konferans görüşmesinde, elektrikli araçların fiyatlandırılmasına ilişkin görüşmelerin derhal başlatılması ve otomobil sektöründe yatırım bağlarının güçlendirilmesi konusunda anlaşma sağladı.
Piyasaya erişim konusunda müzakereleri başlatmaya hazır olduklarını vurgulayan taraflar, dış ticaret açığının azaltılmasına yönelik diyaloğun sürdürülmesini desteklediklerini bildirdi.
Görüşmede, AB'nin, ABD'nin yaptığı tarife artışı sonrası bu ülkeye satılamayan Çin mallarının Avrupa'ya yöneltilmesi ve ucuz imalat ürünlerinin kıta pazarlarını istila etme olasılığına ilişkin endişeler de ele alındı.
Bununla birlikte, Japonya hükümeti, ABD Başkanı Donald Trump'ın misilleme yapmayan ülkeler için gümrük tarifelerini 90 gün süreyle durdurma kararını "olumlu bir gelişme" olarak değerlendirdi.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,3, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1 gerilerken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,9 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 yükseldi.
Şimşek: "Enflasyonu düşürmeyi başaracağız"
Yurt içinde dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,68 değer kazanarak 9.338,58 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yüzde 0,1 düşüşle 37,9200'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 38,0680 seviyesinden işlem görüyor.
Öte yandan, dün Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından İstanbul'da düzenlenen "Yükselen Pazarlar Forumu" kapsamında OECD Türkiye İnceleme Raporu'nun tanıtım etkinliğine katılan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, küresel alanda yaşanan dalgalanmaların büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler oluşturabileceğini belirtti.
Şimşek "Buna rağmen kamu maliyesinde harcama disiplini sağlayacağız, enflasyonu düşürmeyi başaracağız. Gelir üzerinde doğrudan kontrolümüz yok, ancak büyüme beklentisi düşük olsa da bu durum iç talebi ve dolayısıyla enflasyonu aşağı çekecektir. Yani sonuç olarak enflasyonu düşürmeyi başaracağız." dedi.
Petrol fiyatlarındaki gelişmeleri de değerlendiren Şimşek, "Brent petrol 65 doların altında kalırsa yıl sonu enflasyonu, hedefin yaklaşık 1 ile 1,6 puan altında olur. Petrol fiyatları bu seviyede devam ederse cari açık da milli gelire oranla yüzde 1,5 seviyesinin altına düşebilir" ifadelerini kullandı.
Analistler, bugün yurt içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) piyasa katılımcıları anketi, yurt dışında ise ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), Avro Bölgesi'nde Lagarde'ın konuşması, Almanya'da enflasyon ve İngiltere'de sanayi üretimi verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.500 ve 9.600 puanın direnç, 9.200 ve 9.100 seviyesinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
09.00 İngiltere, şubat ayı sanayi üretimi
09.00 İngiltere, şubat ayı dış ticaret dengesi
09.00 Almanya, mart ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
10.00 Türkiye, nisan ayı piyasa katılımcıları anketi - yıl sonu TÜFE
10.00 Türkiye, şubat ayı perakende satışlar
12.45 Avro Bölgesi, ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması
15.30 ABD, mart ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
17.00 ABD, nisan ayı Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi
