Hazine ve Maliye Bakanlığı, haziran ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, haziranda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 120,4 artarak 591 milyar 218 milyon liraya, bütçe giderleri de yüzde 77,6 artışla 866 milyar 498 milyon liraya ulaştı.
Ocak-haziran döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 103,8 yükselerek 3 trilyon 831 milyar 365 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 93,7 artarak 4 trilyon 578 milyar 549 milyon lira oldu.
Merkezi yönetim bütçesi haziran 275 milyar 280 milyon lira, ocak-haziran döneminde ise 747 milyar 183 milyon lira açık verdi.
Buna göre, merkezi yönetim bütçe giderleri Haziran 2023'te 487 milyar 862 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 77,6 artışla 866 milyar 498 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 7,8'i kullanılmış oldu.
Faiz dışı açık, geçen yıl haziranda 182 milyar 263 milyon lira iken, bu yılın aynı ayında 176 milyar 4 milyon lira olarak gerçekleşti.
Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 70,3 artarak 767 milyar 222 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023'ün aynı ayında yüzde 9,1 iken geçen ay yüzde 7,8 olarak hesaplandı.
Haziran personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 92,9 artarak 207 milyar 699 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56,6 artışla 25 milyar 873 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 8,3'ü kullanılmış oldu.
Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 7,1'i harcandı. Haziranda yüzde 68,8 artışla 48 milyar 89 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.
Cari transferler haziranda, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,7 artarak 370 milyar 861 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si kullanıldı.
Haziranda 72 milyar 943 milyon lira sermaye gideri gerçekleşirken, sermaye transferi 16 milyar 7 milyon lira olarak hesaplandı. Borç verme giderleri ise 25 milyar 750 milyon lirayı buldu.
Faiz giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 165,6 artışla 99 milyar 277 milyon liraya ulaştı.
Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın haziran ayında 268 milyar 225 milyon lira iken geçen ay yüzde 120,4 artarak 591 milyar 218 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin haziran ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 5,4 iken, geçen ay yüzde 7 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay Haziran 2023'e göre yüzde 109 artarak 483 milyar 126 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2023'te yüzde 5,4 iken geçen ay yüzde 6,5 olarak hesaplandı.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 198,7 artışla 91 milyar 381 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 13 milyar 260 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 3 milyar 451 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi türleri itibarıyla haziranda geçen yılın aynı ayına göre gelir vergisi yüzde 130,7, kurumlar vergisi yüzde 37,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 3 bin 28,5, özel tüketim vergisi yüzde 51,4, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 205,2, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 47,2, damga vergisi yüzde 85,1, harçlar yüzde 47, diğer vergiler tahsilatı yüzde 53,6 arttı.
Ocak-haziran dönemi gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri, Ocak-Haziran 2023 döneminde 2 trilyon 363 milyar 577 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 93,7 artışla 4 trilyon 578 milyar 549 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 41,3'ü kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri, ocak-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 91,7 artarak 4 trilyon 4 milyar 125 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 40,7 olarak hesaplandı.
Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 130,6 artışla 1 trilyon 285 milyar 420 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 50,3'ü kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 84,9 artarak 158 milyar 792 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 50,8'i harcandı.
Ocak-haziran döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 40'ı kullanıldı. Bu dönemde, yüzde 65,6 yükselişle 271 milyar 788 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.
Cari transferler yüzde 74,8 artarak 1 trilyon 828 milyar 998 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 42,9'u harcandı.
Söz konusu dönemde 287 milyar 510 milyon lira sermaye gideri, 28 milyar 243 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 143 milyar 375 milyon lira olarak hesaplandı.
Faiz giderleri yüzde 108,7 artarak 574 milyar 424 milyon lirayı buldu.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-haziran döneminde 1 trilyon 880 milyar 349 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 103,8 artışla 3 trilyon 831 milyar 365 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-haziran dönemi gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 38,1 iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 45,4'e yükseldi.
Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın ocak-haziran dönemine göre yüzde 100,5 artarak 3 trilyon 213 milyar 365 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 43,4 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 126,8 artarak 511 milyar 847 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 80 milyar 676 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 25 milyar 477 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla ocak-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 126,7, kurumlar vergisi yüzde 60,2, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 246,6, özel tüketim vergisi yüzde 87,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 205,9, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 75,8, damga vergisi yüzde 85, harçlar yüzde 62,9 ve diğer vergi gelirleri yüzde 74,6 arttı.
