Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Temel Göktük, "Fındık kahverengi kokarcanın tehdit altında. Fındıkla para kazanmak ve çiftçiyi memnun etmek istiyorsak bu zararlı böcekle beraber mücadele etmek zorundayız" dedi.
Her geçen yıl popülasyonu artan ve başta fındık olmak üzere tarımsal ürünlere zarar veren kahverengi kokarca (Halyomorpha halys) böceği, üreticileri tedirgin ediyor.
Prof. Dr. Göktürk, birçok böceğin iklim değişimin etkisiyle bulunduğu ortamda yeterince besin bulamadığı için başka ülkelere göç ettiğini ve Türkiye'nin de bundan nasibini aldığını söyledi.
Gürcistan sınırından 2019 yılında ülkemize giriş yapan kahverengi kokarcanın o günden beri başta Artvin olmak üzere Karadeniz bölgesinin birçok iline yayıldığını kaydeden Göktürk, "Bu böceğin Karadeniz Bölgesi'nde bulunmadığı il yok diyebiliriz. Kahverengi kokarca bölgemizin ana üretim kaynaklarından biri olan fındık için en tehlikeli böceklerden bir tanesidir. Emdiği fındıkların içerisindeki tanelerde oluşturdukları zararla, fındığın acılaşmasıyla beraber ekonomik değeri oldukça düşürecek ve fındık para etmeyecektir." dedi.
Popülâsyonun arttığı bölgelerde tarımsal ürünlerde zarar görülmeye başlandığını belirten Göktürk, "Asıl zararı önümüzdeki günlerde, önümüzdeki yıllarda özellikle fındık tanelerinin içerisinde beslenmeleri sonrasında meydana getireceği fındığın acılaşması ve ekonomik değerinin düşmesi olarak göreceğiz. Asıl problem işte o zaman başlayacak. Bir ergin böcekten yılda 250-300 arasında böcek üreyeceği düşünüldüğü zaman zararın boyutlarının her geçen yıl daha da artacak." diye konuştu.
Göktür, mekanik, biyolojik, biyoteknik ve son çare olarak da kimyasal mücadelenin şart olduğunu dile getirerek şunları söyledi:
"Tarım ve Orman Bakanlığı bir mücadele takvimi oluşturulmak zorunda. Şu anda özellikle sosyal medya kanallarında fındıklıkların ilaçlandığını görüyoruz. Böcek şu anda fındıklara daha henüz ulaşmamış gelmemiş. Böceğin zararı, fındık zurufunun meyve dane bağlama döneminde başlamaktadır. Şu anda böcek etrafta uçarak yabancı otlarla besleniyor çiftleş esip yumurta bırakıyor. Fındık oluşmaya başladığı zaman fındığa geliyor ve meyvenin içine hortumunu sokarak öz suyunu emiyor ve bu emme esnasında da meyveyi acılaştırıyor. İşte zarar o zaman meydana geliyor. Bir ilaçlama takvimi oluşturulmalı eğer ilaçlama yapılacaksa hangi ilacın hangi metotla nereye ve ne şekilde atılacağına karar vermek gerekiyor. Bu olay çiftçiye bırakılacak bir konu değil.
Baktığımız zaman çiftçinin bir tanesi ilaçlar diğeri ilaçlamaz o zaman ilaçlamanın bir anlamı kalmayabilir. Mutlak suretle beraber tarım bakanlığı dört metodu birlikte kullanarak entegre mücadele yapmak zorundadır. Yapılmadığı taktirde komşu ülkelerde olduğu gibi fındık da büyük bir sorun meydana gelecek. Fındıktaki bu zarar sonrasında çiftçinin fındığı para etmeyecektir."
Gürcistan'da kahve rengi kokarcanın gördüğü 2016 yılında pek önemsenmediğini, sonraki 2 yıl fındığa verdiği korkunç derecedeki zarar nedeniyle fındığın 2 yıl satılamadığını anlatan Göktürk, orada devlet eliyle yürütülen mücadeleyle bütün fındık alanlarının belli periyotlarla ilaçlanarak zararlının popülasyon seviyesinin doğal denge sınırına indirildiğini kaydetti.
Kimyasal mücadelenin en son tercih edilmesi gereken mücadele yönetimi olması gerektiğine vurgu yapan Göktürk, "Önceliğimiz mekanik mücadele olmalı. Yani kışlaklarda böceğin imhasını gerçekleştirmeye, feromen tuzakları asılarak toplanan böcekleri yakalayarak imha etmeye, biyolojik mücadele kapsamında da böceğin yırtıcılarını alana getirerek böceği baskı altında tutmayı öneriyoruz." ifadelerini kullandı.
Böcekle ilgili bilimsel çalışmaların devam ettiğini kaydeden Göktürk, "Bende Artvin’de bu böcek görülmeye başlandığından beri çalışmalarıma devam ediyorum. Bu böceklerin entomopatojen denilen hastalık etmenlerini bularak kendilerine bulaştırıp hastalanmalarını sağlıyoruz. Laboratuvar çalışmalarımız devam ediyor. Henüz sahaya indirgeyemedik" şeklinde konuştu.
Tarım zararlısının Karadeniz bölgesinde her yerde görüldüğünü vurgulayan Göktürk, "Zararı Ordu ve Giresun gibi ağırlıklı olarak fındık üretimi yapılan alanlarda daha fazla göreceğiz. Fındık kahverengi kokarcanın tehdit altında. Fındıkla beraber para kazanmak ve çiftçiyi memnun etmek istiyorsak bu zararlı böcekle beraber mücadele etmek zorundayız. Kahverengi kokarcayla mücadelede çiftçi eliyle değil kesinlikle ilgili sorumlu bakanlıklar tarafından yürütülmeli" ifadelerine yer verdi.