Ticaret Bakanlığı'nın yerli üretimin iç pazardaki payının yükseltilmesi ve korunması ile yurt içine yatırımların özendirilmesi amacıyla Çin menşeli benzinli ve hibrit binek otomobillere ilave gümrük vergisi uygulanması kararı, sonuçlarını vermeye başladı.
- Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi Çinli BYD'den Türkiye'ye dev yatırım
- Türkiye'de yatırım kararına imza atan BYD, teknoloji ve inovasyonla öne çıkıyor
Kararın ardından, sıklıkla "Türkiye'yi Avrupa'ya açılan bir kapı" olarak gördüklerini dile getiren Çin markaları, eylem ve yatırım planlarını açıklamaya başladı.
BYD'nin Türkiye'ye yönelik yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım kararının, bir "kelebek etkisi" yaparak Türkiye'de yatırım yapmayı planlayan DFSK, Skywell, Chery, MG ve SWM gibi diğer Çin markalarına da olumlu yansıyacağı öngörülüyor.
BYD
Çinli markalar arasında yatırım konusunda ilk somut adım dünyanın en büyük elektrikli otomobil üreticilerinden BYD'den geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ile BYD Yönetim Kurulu Başkanı Wang arasında imzalanan anlaşma kapsamında firmanın, Türkiye'ye yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım yapacağı duyuruldu.
Yıllık 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobil üretim tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik AR-GE merkezi kurulmasını içeren anlaşma kapsamında, tesisin 2026 sonunda üretime başlaması ve 5 bin kişiye doğrudan istihdam sağlaması bekleniyor.
Uzmanlar, Çin'in Türkiye'nin dış ticaret açığında önemli bir role sahip olduğunu ve otomotiv sektörünün de bu açıktaki en önemli sektörlerden biri konumunda bulunduğunu belirtiyor. Bu gelişmenin bir "kelebek etkisi" yaparak diğer Çin markalarına da olumlu yansıyacağı öngörülüyor.
Skywell
BYD'nin yatırımı kadar henüz somut bir adım atılmasa da birçok Çin markası da yatırım konusunda istekli görünüyor.
AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre, Türkiye'de daha önce yatırım için yer baktıklarını açıklayan Ulu Motor ile Çin'in teknoloji firmalarından Skywell'in üreticisi Skyworth yetkilileri, mevcut stratejik ve teknolojik ortaklıklarını global platformlarda büyütmek üzere Ankara'da bir araya geldi.
Türkiye'de bir araç üretim hattı kurmak, yedek parça tedarik sistemini Türkiye'ye getirme ve bazı parçaların üretimini burada yapmayı da planları arasına koyma konusunda çalışmaları devam eden Skywell yetkilileri, Türkiye'nin yeni enerji araç endüstrisi teknolojisini ve kapasitesini geliştirmeyi hedeflediklerini belirtti.
DFSK
Türkiye'de SHS Otomotiv distribütörlüğünde binek ve ticari araçlarıyla faaliyet gösteren, Çin'in en büyük dört otomobil üreticisinden biri olan DFSK yetkilileri de yatırım ve ortaklıklar konusunda niyet beyan etti.
Seres Group Denizaşırı Başkanı Zhang Xingyan markanın İstanbul'daki E5 modelinin tanıtımında yaptığı konuşmada, şu ifadeleri kullanmıştı:
"Türkiye pazarı DFSK için stratejik öneme sahip ve Türkiye'yi Avrupa'ya açılan bir kapı olarak konumlandırmayı hedefliyoruz. Avrupa'da üretim tesisleri kurma planlarımızdan biri olan Türkiye, en önemli aday ülke konumunda. Türkiye pazarına daha iyi hizmet verebilmek amacıyla temmuz ayından itibaren kapsamlı satış sonrası eğitimleri başlatmayı planlıyoruz. Her tüketiciye uygun ve profesyonel hizmet sunabilmek için güçlü bir satış ve hizmet ağı kurmayı hedefliyoruz. Ayrıca, yerel hükümetler ve iş ortaklarıyla aktif işbirliği yaparak yeni enerji araçları endüstrisinin gelişimine katkıda bulunuyoruz."
Chery
Türkiye otomobil pazarında en fazla pazar payına sahip Çin markası olan Chery'den de ilave vergi uygulaması sonrasında değerlendirme geldi.
Chery Türkiye Başkanı Si Fenghuo, yazılı açıklamasında, "Türkiye, bizim en stratejik pazarlarımızdan bir tanesi ve ayrıca Chery'nin Avrupa stratejisinin de önemli bir parçası. Bu nedenle Chery markası olarak müşterilerimize daha iyi hizmet verebilmek adına Eylül 2022'de tamamen kendi öz sermayemiz ile iştirak şirketimiz olan Chery Türkiye'yi kurduk. Hükümetin vergi düzenlemesi kararına saygı duyuyoruz. Mevcut durumu göz önüne aldığımızda, bir taraftan yapılan değişikliklere uyum sağlamak için çalışırken, diğer taraftan da ilgili Bakanlıklarla beraber Türkiye'de fabrika inşasının ve Türkiye'de üretimin fizibilite analizine yoğun bir şekilde çalışıyoruz. En kısa sürede Türkiye'de üretim gerçekleştirebilmek için çaba içerisindeyiz." değerlendirmesinde bulunmuştu.
MG
Doğan Trend Otomotiv Üst Yöneticisi (CEO) Kağan Dağtekin de şu değerlendirmeyi yapmıştı:
"MG yönetimi, Avrupa'daki gelişimini devam ettirmek üzere Avrupa'da üretim tesisleri kuracaklarını resmen paylaşmışlardı. Biz Doğan Trend olarak, Avrupa'da planlanan tesislerin ilki Türkiye'de olsun diye çalışıyoruz. MG ile geçen hafta niyet mektubu imzalama aşamasına geldik. Ancak net bir şekilde bilinmelidir ki yatırım karar alınması uzun bir süreçtir ve temennilerin ötesinde kati konuşmak doğru değildir. Sanayi Bakanlığımız da bu yatırım konuda işin içinde ve kendilerinden çok iyi destek alıyoruz."
SWM
Son olarak da Çin'in önde gelen otomotiv üreticilerinden Shineray Group bünyesinde faaliyet gösteren SWM Motor'un, Türkiye'de üretim yapmak için başvurularını tamamladığı bildirildi.
Şirketin Türkiye temsilcisi ATMO Group CEO'su Anton Chernov, "Yıllık 50 binden fazla araç üretim kapasitesine sahip bir üretim tesisi üzerinde çalışıyoruz. Üretim tesisi, Türkiye pazarının ihtiyaçlarını karşılayacak ve aynı zamanda Balkan ülkeleri ve AB bölgesindeki diğer pazarlara da ihracata odaklanacak." ifadelerini kullandı.
ODMD listesinde Çin menşeli marka sayısı 11'e yükseldi
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerinden derlenen bilgilere göre, ODMD listesine yeni Çin firmalarının da dahil olmasıyla pazardaki toplam marka sayısı 54'e ulaştı.
Son dönemde Çin markalarının Türkiye'ye ilgisinde belirgin bir artış gözlenirken, bu durum pazara giren firma sayısına da yansıdı.
Türkiye otomotiv pazarında Skywell, MG, Chery, Leapmotor, Seres, Maxus, Hongqi, DFSK, BYD, NETA ve SWM olmak üzere 11 Çin menşeli marka bulunuyor. Bu listeye yakın zamanda Jaecoo markasının da eklenmesiyle Çin menşeli marka sayısının 12'ye yükselmesi bekleniyor.
DFSK ve Chery içten yanmalı motora sahip otomobilleri Türkiye pazarında satışa sunarken, MG hem elektrikli hem içten yanmalı, diğer markalar da elektrikli modelleriyle boy gösteriyor. Lüks segment otomobil satan Voyah ise ODMD'de listelenmiyor. Ayrıca DFSK ve Maxus markaları hafif ticari araç satışı da yapıyor.
Çin markalarının Türkiye pazarından aldığı pay yüzde 8,3
Çin otomotiv firmalarının Türkiye'deki toplam satışları (otomobil ve hafif ticari) yılın ilk 6 ayında 48 bin 17'ye, otomotiv pazarından aldıkları pay da yüzde 8,3'e ulaştı.
Çin markaları arasında DFSK ve Maxus'un ticari araç satışı da bulunuyor. Bu iki markanın hafif ticari satışları hariç tutularak sadece otomobil özelinde bakıldığında Çin markalarının satış sayısı 47 bin 568'e, pazar payı ise yüzde 10,27'ye yükseldi.
En fazla satış yapan Çin markaları
Çin otomotiv firmalarının Türkiye'de ocak-haziran dönemindeki satış sayılarına bakıldığında, Chery 34 bin 501 satışla ilk sırada yer aldı. 11 bin 74 adet satış sayısına ulaşan MG ikinci, 1426 satış yapan BYD de üçüncü oldu.
DFSK, otomobil ve hafif ticari olmak üzere 438 satışla dördüncü, Maxus 195 satışla beşinci sırada konumlandı.
Şubat 2023'te satış sayısı 1000'in altında kalmıştı
Chery ve bazı Çin markalarının satışa henüz başlamadığı geçen yılın şubat ayına bakıldığında, Çin markalarının toplam satışları 1000 adedin altında kalmıştı. 2023'ün tamamında ise Çin markaları, toplam 967 bin 341 adetlik Türkiye otomobil pazarında, 59 bin 97 satışla yüzde 6,10 paya ulaşmıştı.
Böylece, Çin markalarının hem satış sayısı hem de pazar payı açısından Türkiye pazarındaki konumlarını güçlendirdiği görüldü.
İthal araçlar arasında Çin markalarının payı yüzde 12 seviyesinde
Diğer yandan, ocak-haziran döneminde 577 bin 981 adetlik toplam pazarda yerli araç satışları 177 bin 591, ithal araç satışları ise 400 bin 390 adet oldu. Böylece toplam pazarın yüzde 69,27'si ithal araçlardan oluştu.
İthal araçlar arasında ise Çin markalarının payı yüzde 12 seviyesinde kayıtlara geçti.