Yusufeli’nin Demirdöven, Yaylalar ve Kılıçkaya köylerinin yanısıra Borçka’nın Balcı köyünde yapılmak istenen HES projeleri için bilirkişi keşfi vardı. Bir güne 4 ayrı bilirkişi incelemesi sığdırılmaya çalışılınca Demirdöven ve Yaylalar köyünde yapılmak istenen Damla HES keşfi hava kararınca yapıldı. Avukat Bedrettin Kalın, bir güne birbirinden uzak alanlarda 3-4 keşfi sıkıştırmanın göstermelik keşiflere neden olduğunu, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasından ve adalete ulaşmaktan giderek uzaklaşmak anlamına geldiğini vurguladı.
Yusufeli ilçesi Demirdöven ve Yaylalar köyünde HES projesine karşı 2014 yılından beri köylü yurttaşların başlattığı mücadele sürüyor. Damla HES projesi için bilirkişi heyeti hava kararınca akşam Dron ile saha keşfi yaptı. Köylüler itirazlarını dile getirdi.
Artvin Yusufeli ilçesi Demirdöven ve Yaylalar köyünde Erari firmasının yapımını sürdürdüğü Damla HES projesi için 4. Kez bilirkişi saha keşfi dün yapıldı. Rize idare mahkemesinin atadığı 9 kişiden oluşan keşif bilirkişi heyetine bilim insanları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcisi, Erari HES firmasının proje sorumlusu ile avukatı, Demirdöven ve Yaylalar köyü avukatı Recep Akyürek, Kılıçkaya Borçka, Balcı köyü avukatı Bedrettin Kalın, Av. Yakup Ş. Okumuşoğlu ile davacı köylü yurttaşlar katıldı.
Bilirkişi heyeti ayni gün Saat 16.00 da Ersis‘te (Kılıçkaya Köyü) yapımı süren HES ile ilgili bilirkişi keşfi çalışmasını tamamladıktan sonra 19.30 da Yusufeli Demirdöven Köyü‘nde jandarma eşliğinde gelerek çalışmalarına başladı. Havanın kararmak üzere olduğunu gören bilirkişi heyeti çalışmalarını HES projesinin yapımı devam eden alanı havadan dron ile görüntülendi. Hava karardığı anda ise Avukat Recep Akyürek HES’lerin çevreye verdiği zararları ve köylülerin içme sularından nasıl mahrum kaldığını anlattı.
Keşif heyeti Demirdöven köyünde tünel girişi yapılacak olan bölgede çalışmalar yaptı. Av. Recep Akyürek heyete eşlik etti. ERARI şirket sorumlusu projenin yaşam alanlarına zarar vermeyeceğini öne sürerek HES te revize yaptıklarını çevreye verileceği iddia edilen zararı daha aza indirmek için projede 4 tane olan regülatör sayısının 2 ye indirdiklerini anlattılar. Bu duruma Av Recep Akyürek itiraz ederek, HES projesinin hayata geçmesi durumunda yaşam alanlarına yönelik ileride telafisi mümkün olmayacak zararlar vereceğini izah etti. Demirdöven Köyü merkezinde yapılacak 2. Santralı ile ilgili köylüler ise şikayetlerini ve isteklerini bilirkişi heyetine aktardı.
Av. Recep Akyürek yapılan bilirkişi keşfi sonrası şunları söyledi “HES belası burada 2009 senesinde başladı.14 yılını dolduran davada Anayasa mahkemesi ihlal kararı, 4 keşif ve 3 Danıştay bozmasından sonra bugün 9 kişilik kalabalık bir heyetle yapılan keşifte akşam geç saate dron çekimi ile keşif tamamlandı. Keşifte talep HES’lerin yaşam alanlarımıza vereceği zararları yaratacağı tahribatları izah ettik ve delillerimizi sunduk, bundan sonraki süreçte hazırlanacak bilirkişi raporunu bekleyeceğiz”
Kılıçkaya ve Balcı köyü yurttaşların avukatı olan Bedrettin Kalın ; “Salı günü yapılması gereken Borçka, Balcı köyü keşfi İkizdere keşiflerinin uzaması nedeniyle çarşamba sabaha ertelenmişti. Sabah 11,30 civarında Borçka, Balcı köyü HES projesi ÇED olumlu kararının iptali davası başladı. Davacılar vekili olarak av. Yakup Okumuşoğlu ile Bedrettin Kalın bilirkişi heyetine eşlik etti. Proje üç ayrı derenin sularının birleştirilerek enerji üretilmesine ilişkindi. Bu şekilde otingo vadisi ekosistemi büyük tehlike altında kalacaktı. Otingo vadisi hem bal ormanları hem kaplıcası ile büyük değer taşıyan bir vadidir. Bu keşiften sonra Kılıçkaya ve Yusufeli damla HES projeleri olması sebebi ile sıkıştırılmış zamanlarda arazi gezileri eksik yapılarak keşif tamamlandı.
Daha sonra Yusufeli kılıçkayada yapılmak istenen HES keşfi için hareket edildi. Bu Söz konusu dava daha önce görülmüş, mahkeme davamızın kabulüne karar vermiş ancak mahkemenin bir usul eksikliği nedeniyle Danıştay tarafından bozulmuş ve yeniden keşif kararı verilmişti. Eksikliklere yönelik yeniden keşif yapıldı. Bir sonraki damla HES keşfi için zaman daraldığından yine arazi gözlemleri yapılamadan dron la çekimler yapıldı. Bu şekilde keşif tamamlandı.
Her iki keşifte de 50-60 bin TL keşif ücretleri ödedik, bu ücretlerle çevre davalarının sürdürülebilirliği yoktur. Dava konusu projenin yapılmasında hiçbir sorumluluğu olmayan köylülere hukuka başvurması için astronomik ücretler dayatmak vatandaşın hukuka başvurmasının istenmediğini göstermektedir.
Yine bir güne birbirinden uzak alanlarda 3-4 keşfi sıkıştırmak göstermelik keşiflere neden olmakta, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasından ve giderek adalete ulaşmaktan giderek uzaklaşmak anlamına gelmektedir”
Demirdöven Köyü sınırları içerisinde yapımı planlanan Damla HES ve Regratörü projesine yörede yaşayan Demirdöven, Yaylalar ve Altıparmak köyleri yıllardır karşı çıkıyor.
2014 yılında bölgeye gelen ve 2015 yılı ocak ayında HES için şantiye kurma çalışmalarına başlayan Erari Elektromekanik Enerji Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin çalışmaları köylülerin direnişi ile karşılaşmıştı. Şantiye alanında toplanan yaklaşık 500 köylü işletme binalarının yapımını engel olmuştu.
Şirketin meraları kiralanmasına karşı köy muhtarlıkları tarafından davalar açılırken Yaylalar köylüleri kamyonları taşlayarak engel olmuşlardı. Köylülerin kararlı direnişi sonrası şirket yaz aylarında araç gereçlerini alarak bölgeyi terk etmişti.
Köylüler tarafından 3 kez kovulan şirket geçen yıl 2 tabur askerle vadiye gelerek Jandarma denetiminde çalışmalarına başlamıştı.
Şirket dinamitler patlatarak yürüttüğü tünel çalışmalarına devam ediyor.
Demirdöven ve Yaylalar köyünün Rize idare Mahkemesinde HES’e karşı açtığı dava, yerel mahkemece reddedilmesine karşın dava Danıştay’a taşınmış Danıştay yeniden bilir kişi heyeti oluşturularak yeniden keşif yapılmasını istediği kararı Rize idare mahkemesine göndermişti.
Ayla ALKAN
